Polskie Towarzystwo Filologiczne, Oddział Lubelski
Wydawnictwo WERSET
oraz
Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. H. Łopacińskiego w Lublinie 
byli organizatorami spotkana poświęconego sylwetce oraz pismom
Jana Stanisława Łosia

Wydarzenie miało miejsce w Galerii Biblioteki 28 listopada 2022 roku

Wywiadu “Panoramie Lubelskiej” TVP Lublin udziela dr Marek Łoś – syn prof. Jana Stanisława Łosia

Wywiadu “Panoramie Lubelskiej” TVP Lublin udziela dr hab. Maciej Jońca (Uniwersytet Szczeciński)

Powitanie gości – Ewa Hadrian (Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. H. Łopacińskiego w Lublinie)

Spotkanie prowadziła dr Agata Łuka (Polskie Towarzystwo Filologiczne, Oddział Lubelski)

Dr Agata Łuka (Polskie Towarzystwo Filologiczne, Oddział Lubelski)

Wystąpienie dra Marka Łosia – syna prof. Jana Stanisława Łosia

Wystąpienie dra Marka Łosia – syna prof. J. S. Łosia – pt. „Jan Stanisław Łoś – mój ojciec”

Wystąpienie dr hab. Macieja Jońcy (Uniwersytet Szczeciński) pt. “Jan Stanisław Łoś jako historyk starożytności” 

Publiczność spotkania

Głos w dyskusji – prof. dr hab. Jan Lewandowski

Głos w dyskusji – prof. dr hab. Marek Kuryłowicz

Głos w dyskusji

Słowo o publikacjach – Mirosław Pieńkowski, wydawca, edytor, właściciel Wydawnictwa WERSET

W podziękowaniu za spotkanie – jubileuszowa publikacja Biblioteki

Jan Stanisław Łoś (1890-1974) pochodził z rodziny ziemiańskiej, urodził się we wsi Czyszki k. Sambora jako syn Mariana Jana Andrzeja i Heleny Kunegundy z Kotarskich.

W 1908 roku ukończył szkołę średnią w Zakładzie Naukowo-Wychowawczym oo. Jezuitów w Chyrowie, gdzie uzyskał maturę z wyróżnieniem. W 1908 roku podjął studia na Wydziale Prawa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Wiedeńskiego, gdzie w roku 1913 uzyskał doktorat praw. W czasie I wojny światowej w 1915 roku został powołany do armii austriackiej C.K. Generalnego Gubernatorstwa. W 1916 roku Łoś przydzielony został do Komendantury Okręgu w Olkuszu, a następnie do Zarządu Cywilnego Generalnego Gubernatorstwa w Lublinie na stanowisko sekretarza Zarządu. Brał czynny udział w tworzeniu polskiej administracji na ziemiach Królestwa Polskiego. Podczas tych prac poznał Józefa Piłsudskiego.

W latach 1918-1931 pracował w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. W 1920 roku uczestniczył w Bitwie Warszawskiej. W MSZ był naczelnikiem Wydziału Północnego, a następnie Wydziału Ustrojów Międzynarodowych. Zajmował się międzynarodowymi aspektami mniejszości ukraińskiej w Polsce. Występował na forum Ligi Narodów, a także w połowie lat dwudziestych podjął się mediacji w sprawie przyspieszenia uznania autokefalii Polskiej Cerkwi Prawosławnej przez Patriarchat w Konstantynopolu. W latach 1926-1929 pracował w Londynie jako radca prawny polskiego poselstwa.

W 1931 roku odszedł ze służby dyplomatycznej i osiadł w Niemcach (pow. lubartowski), gdzie oddał się pracy pisarskiej, w której włączył się w nurt porozumienia polsko-ukraińskiego. Prowadził misje dyplomatyczne w imieniu polskiego rządu, m.in. w 1938-1939 z powodzeniem prowadził rozmowy dotyczące ustalenia warunków powrotu do kraju z przymusowej emigracji premiera Wincentego Witosa. Jan Stanisław Łoś prowadził także działalność społeczną, m.in. w latach 1933-1939 był członkiem Rady Lubelskiej Izby Rolnictwa, a w latach 1931-1936 sekretarzem Zarządu Polskich Kawalerów Maltańskich.

W czasie II wojny światowej przebywał w majątku Niemce i brał czynny udział w obronie mieszkańców przed hitlerowskimi represjami. Kilka miesięcy po wejściu na Lubelszczyznę Armii Czerwonej, 18 października 1944 roku został aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa i uwięziony na zamku w Lublinie.

7 maja 1945 roku Jan Stanisław Łoś opuścił więzienie i rozpoczął pracę na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Uczestniczył w pracach rad naukowych Ministerstwa Ziem Odzyskanych, Ministerstwa Rolnictwa oraz Ministerstwa Odbudowy. W 1957 roku został docentem, a w roku 1959 profesorem nadzwyczajnym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W latach 1957-1959 był dziekanem Wydziału Nauk Humanistycznych KUL.

W 1961 roku odszedł na emeryturę, ale do końca życia zajmował się pracą naukową. Do głównych prac Jana Stanisława Łosia można zaliczyć m.in. książki: „Hellada na przełomie”, Warszawa 1938; „Sprawa agrarna w Rzymie II-go i I-go wieku przed Chrystusem”, Lublin 1946; „Warunki bytowania ludności polskiej na Ziemiach Odzyskanych”, Lublin 1946; „Sylwetki rzymskie”, Warszawa 1958; „Rzym na rozdrożu. Studium monograficzne o Katonie Starszym”, Warszawa 1960, „Świat historyków starożytnych”, Kraków 1968; wydania pośmiertne: „Świat się w mych oczach dwukrotnie zawalił… Wspomnienia dyplomaty”, Kraków 2017.

Książki Jana Stanisława Łosia regularnie wznawia lubelskie Wydawnictwo WERSET.

(źródło biogramu: Ośrodek Myśli Politycznej https://www.omp.org.pl)

Fot. Dorota Mościbrodzka