Akredytowany projekt numer: 2022-1-PL01-KA121-ADU-000054420 w ramach programu Erasmus+, akcja kluczowa 1: Mobilność edukacyjna osób
Numer akredytacji: 2020-1-PL01-KA120-ADU-096333
Bibliotekarska podróż do krainy lodu i ognia
W dniach 19-23 czerwca 2023 r. odbył się w ramach programu Erasmus + wyjazd szkoleniowy grupy sześciu pracowników Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. H. Łopacińskiego w Lublinie do Biblioteki Miejskiej (Borgarbókasafn Reykjavíkur) w Reykjaviku. Lubelscy bibliotekarze odwiedzili również Dom Nordycki (The Nordic House) oraz Bibliotekę Narodową oraz Uniwersytecka Islandii (Landsbókasafn Íslands – Háskólabókasafn).
Reykjavik jest stolicą oraz największym miastem Islandii, położonym w jej południowo-zachodniej części, nad Zatoką Faxa. Nazwa Reykjavík po islandzku znaczy „dymiąca zatoka”, od znajdujących się tu gorących źródeł i gejzerów. Jest to najbardziej wysunięta na północ stolica świata. W centrum Reykjaviku, przy Tryggvagata 15, znajduje się Miejska Biblioteka. Powstała ona w 1919 roku, a oddano ją do użytku – 19 kwietnia 1923 r. Do obecnej siedziby, bibliotekę główną przeniesiono 18 sierpnia 2000 r. Budynek, w którym mieści się biblioteka, znajduje się obok Muzeum Sztuki. Jest on także siedzibą Archiwów Reykjavíku i Muzeum Fotografii. Obecnie Biblioteka posiada 7 filii: Árbær, Gerðuberg, Grófin, Kringlan, Sólheimar, Spőgin, Úlfarsárdalur. Do Biblioteki może przyjść każdy by korzystać z komputera (bezpłatny dostęp do wi-fi), drukarki czy skanera, czy po prostu spędzać miło czas. Jeśli nie potrzebujesz dostępu do komputera, możesz skorzystać ze sprzętu domowego użytku (np. maszyna do szycia, żelazko, drobne narzędzia itp.) znajdującego się na miejscu za niewielką opłatą. Do wypożyczenia książek lub materiałów bibliotecznych potrzebna jest karta biblioteczna. Wyrobić ją może ten kto posiada islandzki numer kennitala (osobisty numer ewidencyjny nadawany przez Urząd Rejestracji Mieszkańców) oraz uiści opłatę w wysokości 2700 koron islandzkich. Każdy kto posiada kartę biblioteczną może bezpłatnie korzystać z Biblioteki Elektronicznej, gdzie otrzyma dostęp do ogromnej kolekcji e-booków i audiobooków – kryminałów, romansów, biografii, przepisów kulinarnych, poradników, książek dla dzieci i młodzieży itp. Karta ta umożliwia także korzystanie ze studia do nagrywania podcastów, studia muzycznego oraz do montażu muzyki i wideo. Interesującym rozwiązaniem jest również możliwość wypożyczenia zbiorów artystycznych takich jak obrazy, plakaty, grafiki oraz rzeźby.
Przestrzenie w Oddziale Głównym Grofin jak i w dwóch innych odwiedzanych filiach Gerðuber i Úlfarsárdalur przyciągają swoją architekturą. Są to jasne, otwarte pomieszczenia, pełne stref przeznaczonych dla różnych użytkowników, zakamarków gdzie można uzyskać odrobinę prywatności albo pobyć z przyjaciółmi, napić się kawy lub po prostu posiedzieć i poczytać lub posłuchać muzyki. Meble są proste w formie, jasne, niewysokie a przede wszystkim mobilne co ułatwia aranżowanie przestrzeni na różne wydarzenia, projekty lub po prostu kiedy powierzchnia się opatrzyła i należy dokonać zmian.
Działalność bibliotek, oprócz oczywiście podstawowej, czyli wypożyczania książek, czasopism czy zbiorów multimedialnych opiera się na projektach skierowanych do różnych grup społecznych. Główne cele tych projektów to zachęta do integracji, wzajemnego stosunku i szacunku do siebie i innych, przybliżenie kultury islandzkiej zarówno Islandczykom jak i emigrantom oraz wzajemne poznawanie kultur i języka, a także stworzenie takiej przestrzeni, aby każdy czuł się tu swobodnie.
Podczas pobytu w Reykjaviku uczestnicy odwiedzili również Bibliotekę Narodową oraz Uniwersytecką Islandii, gdzie zapoznali się ze zbiorami oraz specyfiką pracy tej instytucji. Ta połączona instytucja mieści się w budynku o powierzchni 13 tys. m², z 700 miejscami dla czytelników. Biblioteka posiada w swoich zbiorach 900 tys. woluminów, w tym egzemplarze niemal wszystkich książek, które zostały opublikowane w Islandii. Jednak ciągle większość książek stanowią prace autorów zagranicznych. Na pierwszym, drugim i trzecim piętrze budynku czytelnicy mają swobodny dostęp do książek, z których większość można wypożyczać. Na parterze znajduje się czytelnia Działu Manuskryptów gdzie znajdziemy ponad 15 tys. rękopisów, a wśród nich – średniowieczne księgi czarnoksięskie oraz manuskrypt na papierze welinowym dzieła „Heimskringla” autorstwa Snorri’ego Sturlusona. Biblioteka stworzyła 14 kolekcji specjalnych.
Kolejnym miejscem na mapie Reykjaviku odwiedzonym przez uczestników wyjazdu był Dom Nordycki. Jest to instytucja kulturalna otwarta w 1968 roku i prowadzona przez Nordycką Radę Ministrów. Został zaprojektowany przez uznanego fińskiego architekta Alvara Aalto (1898-1976), jego autorstwa są również lampy i prawie wszystkie meble znajdujące się w tym budynku. Celem Domu Nordyckiego jest promowanie i wspieranie kontaktów kulturalnych między Islandią a innymi krajami nordyckimi. W tym celu organizuje się tu różnorodne wydarzenia kulturalne i wystawy. W Domu Nordyckim mieści się biblioteka, której zbiór liczy ponad 30 000 pozycji w siedmiu językach nordyckich, z wyjątkiem islandzkiego. Użytkownicy biblioteki mogą wypożyczać książki, ebooki, filmy, czasopisma i grafiki artystów nordyckich z Artoteki, korzystać z Internetu, uczyć się lub wypić filiżankę kawy.
Pobyt w Reykjaviku był bardzo interesujący i pouczający. Uczestnicy wyjazdu mogli zapoznać się ze specyfiką pracy w bibliotekach stolicy Islandii i czerpać inspiracje do dalszej pracy w swojej instytucji. Wyjazd tek przyczynił się do podniesienia również swoich kompetencji zawodowych i językowych.
Aneta Figiel
Dział Organizacji
Wojewódzka Biblioteka Publiczna
im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie
