25 sierpnia 2023 roku przypada 117. rocznica śmierci Hieronima Łopacińskiego (30 IX 1860 – 25 VIII 1906), Patrona Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie, który zmarł przedwcześnie w wyniku obrażeń odniesionych w wypadku. Wybitny lublinianin, językoznawca, etnograf, historyk i bibliofil, spoczywa na lubelskiej nekropolii przy ul. Lipowej.
Rok po śmierci profesora lubelskiego gimnazjum powstała Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego, a jej kontynuatorką i spadkobierczynią jest Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie.
Wiersz o Łopacińskim
Któż go nie znał w Lublinie? Z zarośniętą brodą,
Abnegat w okularach, spoza których oczy
Spoglądały poważnie i mądrze, choć młodo,
Po znajomych ulicach do gimnazjum kroczył.
Postrach wszystkich leniuchów, których krnąbrne głowy
Kłóciły się z łacińskiej sintaxis rygorem,
Albo ich uwielbienie, gdy kult polskiej mowy
Zaszczepiał im pod bokiem szpiega-dyrektora.
Och, ten wzrok nienawistny i ostry jak kolec,
Grzech polskości tropiący w myślach wykładowcy!
Jak ciężko Polakowi jest w moskiewskiej szkole!
Jak dobrze być po kartach przeszłości – wędrowcem!
Jest świat radosny, czysty, są te stare księgi;
W ożywczej ich krynicy brać codzienną kąpiel!
Oto broń niezawodna, ładunek potęgi:
Wybuchnie, kiedy trzeba, mocy nie poskąpi.
W pokojach aż po sufit piętrzą się foliały,
Rękopisy i akta, pierwodruków krocie:
To ręce profesora skarb ten wyrywały
Po strychach i piwnicach szczurom i wilgoci.
Dla siebie to gromadził? Dla Polski, co będzie.
Był młody. Któż przewidzieć mógł losu ironię?
I Tanatos nadleciał w oszalałym pędzie.
Poczuł wiew jego skrzydeł, gdy poniosły konie.
Już się pięćdziesiąt razy wyśnieżyła zima,
Jak osierocił księgi swoje nauczyciel.
Wzbogacone dziedzictwo Pana Hieronima
Z uporem wciąż rozsiewa kiełkujące życie.
„Słonecznik” – druk najstarszy lubelski się zowie,
Zajął miejsce poczesne wśród tych kart bezliku.
Ku słońcu wiedzy zwraca się głowa przy głowie:
Młode twarze studentów jak rząd słoneczników.
Kazimierz Andrzej Jaworski
