Jurmala – gościnne miasteczko dla bibliotekarzy z Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej
im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie
Nowy rok 2024 dane nam było rozpocząć w Łotwie, gdzie w dniach 2-5 stycznia gościliśmy w bibliotekach Jurmali i Rygi, uczestnicząc w mobilności edukacyjnej job shadowing w ramach programu Erasmus+, nr projektu 2023-1-PL01-KA121-ADU-000130576.
Jurmala to uroczy nadmorski kurort założony w XIX wieku nad Zatoką Ryską, znany z dziewiczych plaż i lasów sosnowych, liczący ponad 51 tysięcy mieszkańców i 101 metrów kwadratowych powierzchni.
Nasza wizyta zaczęła się od Centralnej Biblioteki w Jurmali, a w następnych dniach odwiedziliśmy jej wszystkie 4 filie zamiejscowe. Centralna Biblioteka w Jurmali jako biblioteka publiczna powstała w 1945 roku. Po odzyskaniu przez Łotwę niepodległości w 1991 r., powstał Związek Bibliotek w Jurmali, który w 2010 r. został przemianowany na Bibliotekę Centralną w Jurmali. W 2018 r. władze miasta zakupiły nowoczesny i bardzo funkcjonalny budynek na potrzeby biblioteki, w którym działa ona do dziś. W sąsiedztwie znajduje się szkoła muzyczna i plastyczna.
Książnica swoje usługi oferuje wszystkim grupom wiekowym – od przedszkolaków po seniorów w różnych godzinach, w zależności od potrzeb danej społeczności lokalnej. W swoich zasobach posiada książki, czasopisma, gry planszowe, katalogi on-line, miejsca do cichej nauki, pracy, komunikacji, prowadzenia warsztatów, usług kserowania, laminowania, drukowania, skanowania, organizacji wydarzeń związanych z rozwojem zawodowym, promowaniem czytelnictwa, spotkań autorskich, wystaw itd.
3 stycznia odwiedziliśmy filie w Bulduri i Kauguri. Biblioteka w Bulduri została otwarta w 1950 r. i kilka razy zmieniała swoją lokalizację. Do 2022 r. mieściła się w budynku specjalnie wybudowanym na jej potrzeby, ale po prawie 50 latach istnienia została zamknięta. Protesty mieszkańców sprawiły, że od lutego 2023 r. została otwarta ponownie na parterze budynku, w którym rezyduje Teatr Jurmala. Natomiast Biblioteka w Kauguri mieści się w najbardziej zaludnionej części miasta. Została założona w 1969 r. i ze względu na swoje położenie posiada bardzo duży zbiór literatury rosyjskiej (50% populacji tej miejscowości stanowią Rosjanie).
4 stycznia dedykowany był Bibliotece Narodowej Łotwy, która znajduje się w Rydze – stolicy państwa z ponad 700-tysięczna populacją mieszkańców, pięknie położoną nad rzeką Dźwiną. Obecny gmach Biblioteki, wybudowany w latach 2008–2014, został zaprojektowany przez Gunnara Birkertsa w kształcie góry, z pięknym tarasem widokowym na 7 piętrze i centrum konferencyjnym w podziemiach. Jej zbiory liczą ok. 4,5 mln woluminów, a głównym celem jest gromadzenie i propagowanie zbiorów literatury łotewskiej, materiałów o Łotwie i Łotyszach. Na uwagę zasługuje zwłaszcza duża ilość manuskryptów i zbiorów rzadkich (52 tys.), w tym najstarszy znany tekst w języku łotewskim pochodzący z 1550 r.
Drugim miejscem odwiedzonym tego dnia była filia Biblioteki Centralnej w Rydze w dzielnicy Tornakalns. Jest to jeden z wielu przykładów bardzo praktycznego podejścia Łotyszów do spraw zagospodarowania przestrzeni użytkowej.
Ostatni dzień naszego pobytu – 5 stycznia, to powrót do kolejnych 2 bibliotek filialnych zarządzanych przez Bibliotekę Centralną w Jurmali: Biblioteki im. Alberta Kronenberga w Sloce oraz Biblioteki im. Imanta Ziedonisa w Kemeri. Albert Kronenberg urodził się w Sloce, był grafikiem, ilustratorem książek dla dzieci i poetą, pionierem łotewskiego gatunku komiksowego, a biblioteka Jego imienia została wytypowana jako jedna z 12 publicznych bibliotek na Łotwie, które miały symboliczne znaczenie w kształtowaniu się tożsamości narodowej kraju. Imant Ziedonis natomiast był publicystą, scenarzystą, najwybitniejszym pisarzem łotewskim drugiej połowy XX w. (zmarł w 2013 r.), przez ponad 50 lat mieszkał z rodziną w Kemeri, tu tworzył i pracował w szkole oraz bibliotece. Podobnie jak inne biblioteki, tak i ta założona w 1945 r., miała kilka lokalizacji, a obecna jest wynikiem zakupu budynku w 2002 r.
Wyjazd na Łotwę był bardzo intensywny i ciekawy. Na każdym kroku dało się zauważyć przywiązanie i dbałość o kulturę ludową. Wystrój bibliotek zawierał elementy miejscowego folkloru, a działy regionalne pieczołowicie zbierały wszelkie materiały z nim związane. Na potwierdzenie tego warto zaznaczyć, że od 2024 roku wprowadzono nowe stanowisko „ekspert historii lokalnej”, który ma być odpowiedzialny za procesy pracy nad historią lokalną w bibliotece, aktualizację bazy danych, wdrażanie nowych metod, innowacje, poszerzanie i promowanie historii lokalnej. Szczególną uwagę w swojej pracy bibliotekarze przykładają do współpracy z lokalnymi środowiskami: przedszkolami, szkołami, ośrodkami kultury, kołami seniorów, grupami artystycznymi, a przede wszystkim z innymi bibliotekami. Kolejną rzeczą, którą dało się zauważyć po wejściu do każdej placówki, było praktyczne podejście do przestrzeni i czytelnika.
Job shadowing na Łotwie był bardzo udany i inspirujący. Bibliotekarze zdobyli cenne doświadczenia zawodowe i kompetencje.
Iwona Niewczas
Dział Udostępniania Zbiorów. Multimedia
WBP Lublin
