Jacek Dukaj zazwyczaj pisze książki trudne. Aby je zrozumieć należy przynajmniej częściowo wgryźć się w świat wykreowany przez autora by w choćby minimalnym stopniu go zrozumieć. Aż tu nagle Wydawnictwo Literackie wydaje książkę sygnowaną przez nazwisko Dukaja dla dzieci i o dziecku opowiadającą o stanie wojennym. Jak opowiedzieć o Jaruzelskim, zamieszkach i bardzo niesympatycznej rzeczywistości tak, aby książka nadawała się dla młodszych i dla starszych? Czy to może się udać? Tym razem się udało. Jacek Dukaj cały ten niewesoły okres opowiedział za pomocą fantastyki dzięki temu mógł pozwolić sobie na rzeczy, które w innego rodzaju książce nie byłyby do zaakceptowania.
Czy dzieci mogą zrozumieć, co autor miał na myśli pisząc o milipantach, momowcach i partyjnych, którzy się (tfu?) plenią albo dlaczego największą bronią w tym ponurym świecie są dolary? Same na pewno nie. Jednak pięknie ilustrowana książka pełna szybkiej akcji, w której z bohaterami się można „zaprzyjaźnić” i utożsamiać z pomocą rodziców może być idealna dla dziecka, które samo jeszcze nie potrafi czytać dłuższych tekstów jednak jest już na tyle świadome otaczającego go świata, że z pomocą rodziców jest w stanie zrozumieć, że świat kilkanaście lat temu wyglądał inaczej niż teraz.
Pięknie opowiedziana przez Dukaja historia jest doskonała dla młodszego czytelnika ze względu na świetną fabułę, interesujących bohaterów, oraz sposób opowiadania, idealny dla młodszego czytelnika. Ale ośmiolatek sam nie zrozumie niuansów zawartych w książce do tego potrzebny jest rodzic. I pod tym względem autor się postarał. Odczytywanie ukrytego sensu książki sprawia dużo radości. Żarty z systemu zawarte w tej książce również nie należą do najgłupszych.
Muszę jeszcze wspomnieć o świecie wykreowanym przez autora. A jest, o czym pisać. Bowiem świat ten jest wykreowany tak, że szarość komunizmu jest widoczna i podkreślona. To, co wtedy najbardziej uwierało jest opisane w książce. Brak zaufania, wszechobecna podejrzliwość, milipanci i tajniacy, te wszystkie elementy tworzą rzeczywistość mroczną, interesującą a jednocześnie łatwą do przyswojenia dla dzieci. A niektóre sytuacje są wzruszające dla starszych czytelników.
Podsumowując wydaje mi się ze Dukaj dokonał niemalże niemożliwego, opowiedział w formie ksiązki dla dzieci o rzeczywistości dorosłych tak ze książka jest świetna i dla dorosłych i dla dzieci.
