Domowe Narodowe Czytanie – odcinek 57
A zakochane oczy lśnią
Otula się liliową mgłą
Zapomniany świat i płynie, płynie w dal
Z kogucim i baranim łbem
Na białej chmurze ginie, hen
Tak jak malował pan Chagall
Wojciech Młynarski
Najpierw było życie i malarstwo Chagalla. Wiele lat później powstał wiersz Wojciecha Młynarskiego, wiersz, do którego muzykę napisał Leopold Kozłowski. Chagall miał zawiłe życie, piosenka Tak jak malował pan Chagall – również nieproste. Obrazy Chagalla obrazują jego utracony świat, piosenka też opowiada o utraconym świecie – otwarcie, ale i metaforycznie.
Czytając biografię Chagalla – do lektury której zachęca Marta Tomasik, pamiętajmy o wierszu-piosence Wojciecha Młynarskiego.
Ewa Hadrian – redaktor DNC
Jak malował pan Chagall…
Moje życie – autobiografia Marca Chagalla jest bardzo dobrym punktem wyjścia, do poznania jednego z najciekawszych malarzy XX wieku. Urodzony na przedmieściach Witebska (obecnie Białoruś) 7 lipca 1887 roku, zmarł we Francji 28 marca 1985 roku w swoim domu w Saint-Paul.
Marc Chagall to wszechstronny artysta pochodzenia rosyjsko-żydowskiego: malarz, grafik, ilustrator, projektant i twórca witraży. Swoją autobiografię Moje życie zaczął pisać w latach 1911-1914 podczas pierwszego pobytu w Paryżu. Obejmuje ona wydarzenia z lat 1887-1922 i dotyczy krótkiego, ale decydującego o kolejnych latach jego twórczości okresu. Opowieść o swoim życiu rozpoczyna Chagall od momentu swoich narodzin, wspomina rodziców, krewnych, życie codzienne, święta, nauczycieli, szkoły, miasta w których mieszkał. Na kolejnych kartach wspomnień spotykamy za pośrednictwem autora także bohaterów jego obrazów, miejsca, które potem często pojawiały się na płótnach malarza.
Poznajemy także jego przyszłą żonę, Bellę. Chagall o ich pierwszym spotkaniu napisał: „(…) Poczułem, że to jest ona, moja przyszła żona (…)”. Tak też się stało, z Bellą Rosenfeld wziął ślub 25 lipca 1915 roku, i odtąd żona nieustannie mu towarzyszyła (zmarła 2 września 1944 roku). To właśnie ona dokonała przekładu Mojego życia na język francuski, co umożliwiło pierwsze wydanie autobiografii Chagalla we Francji w 1931 roku, z licznymi rysunkami autora. „(…) Są to strony napisane i zilustrowane dla tych, których dziadek kochał: dla jego żony, córki, rodziców, dla wszystkich, którzy go otaczali, ale także i dla tych, przez których – dzięki tej książce chciał być lepiej zrozumiany (…)” napisała w przedmowie do książki Bella Meyer, wnuczka artysty. I niewątpliwie tak się stało, Chagall mówi do swoich czytelników językiem pełnym poezji, wrażliwości, baśniowości, podobnie jak ma to miejsce w jego twórczości artystycznej, co czyni ją bardziej zrozumiałą po przeczytaniu Mojego życia.
Z całą pewnością jest to również zasługa Jolanty Sell, która przełożyła na język polski autobiografię Chagalla, a także wspomnienia Belli Chagall pt. Płonące świece (Kraków 1978). To kolejna książka, którą warto przeczytać, żeby jeszcze bardziej zbliżyć się do atmosfery twórczości artysty. Istotnym uzupełnieniem polskiego wydania autobiografii Chagalla jest „Kalendarium życia i twórczości” opracowane przez Meret Meyer-Graber (wnuczkę artysty), bogato ilustrowane fotografiami, z którego wynika, że mimo wielu przeciwności, był jednym z niewielu artystów docenionym za życia, jego prace wystawiano w największych muzeach sztuki nowoczesnej w Europie, USA i Japonii. Warto przypomnieć, że również w Lublinie miała miejsce wystawa prac Marca Chagalla ze zbiorów Muzeum Marca Chagalla w Witebsku, zorganizowana przez Muzeum Lubelskie (obecnie Muzeum Narodowe w Lublinie) w 2003 roku zatytułowana W ogrodach Edenu. Marc Chagall – sceny biblijne. Katalog z tej wystawy oraz wymienione wyżej publikacje, są dostępne w zbiorach Biblioteki, wśród wielu innych dotyczących tego wyjątkowego artysty.
Marc Chagall, Moje życie, przeł. Jolanta Sell, przedmowa Bella Meyer,
ilustrowane młodzieńczymi rysunkami i akwafortami autora,
IRSA, Kraków 2003, s. 266, il., portr.;
1 wyd. polskie na podstawie 1 wyd. fr. Marc Chagal, Ma vie, Paris, 1931
Bella Chagall, Płonące świece, przeł. Jolanta Sell, rys. Marc Chagall,
Wydawnictwo Literackie, Kraków 1978, s. 377, [2] s., rys.
Marc Chagall – sceny biblijne.
Katalog wystawy zorganizowanej w Muzeum Lubelskim
ze zbiorów Muzeum Marca Chagalla w Witebsku, Lublin, wrzesień – październik 2003,
Gdańsk, grudzień 2003- styczeń 2004, aut. scenariusza Renata Bartnik,
red. Teresa Dunin, Renata Flisińska, Elżbieta Muszyńska, Muzeum Lubelskie,
Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej,
Lublin 2003, s. 48, [134], il. (gł. kolor.), portr.
Marta Tomasik
(Dział Informacji i Promocji WBP)
Tak, jak malował pan Chagall
https://www.youtube.com/watch?v=LxaCmnfqd9Q
Historia piosenki
https://www.historiaposzukaj.pl/wiedza,muzyka,882,muzyka_jak_malowal_chagall.html
PORTAL NARODOWEGO INSTYTUTU MUZEALNICTWA I OCHRONY ZBIORÓW
