„W 1822 r. w Wilnie ukazały się Ballady i romanse Adama Mickiewicza, zawarte w tomiku poetyckim, który wyznaczył początek polskiego romantyzmu. Wtedy po raz pierwszy ujrzały światło dzienne Romantyczność, Powrót taty, Świtezianka, Pani Twardowska, bez których trudno wyobrazić sobie ostatnich dwieście lat polskiej kultury” – napisali posłowie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w uchwale ustanawiającej rok 2022 Rokiem Romantyzmu Polskiego. „Zrodziła się epoka, w której tworzyli genialni artyści, myśliciele i działacze polityczni, którzy w sytuacji narodowej niewoli stworzyli kraj duchowej wolności, rozwinęli programy niepodległościowe, a zarazem wynieśli polską muzykę, literaturę i malarstwo do rangi czołowych osiągnięć kultury europejskiej” – dodała Izba. Sejm przypomniał innych najwybitniejszych twórców epoki romantyzmu: Juliusza Słowackiego, Zygmunta Krasińskiego, Cypriana Norwida w dziedzinie literatury, Fryderyka Chopina i Stanisława Moniuszkę w muzyce, Piotra Michałowskiego i Jana Matejkę w malarstwie. „Bez Maurycego Mochnackiego i jego pism o wolnych Polakach, bez wieszczów Mickiewicza i Słowackiego, pochowanych w królewskich kryptach, bo Polacy uznali, że królom Polski są równi, nie byłoby Legionów Piłsudskiego czy Powstańców Warszawskich. To z romantyzmu wyrósł nowoczesny mesjanizm Jana Pawła II i unikatowy w dziejach świata ruch Solidarność” 

Uchwała Sejmu RP

Konstanty Górski (1868-1934), Ilustracja do ballady Adama Mickiewicza Romantyczność,
Warszawa, ok. 1904 r., pocztówka ze zbiorów Biblioteki

Romantyczność − ballada Adama Mickiewicza, uważana jest powszechnie za literacki manifest romantyzmu w Polsce. Napisana została w końcu stycznia 1821 w Wilnie, wydana zaś jako pierwszy − nie licząc sentymentalnego wstępu pt. Pierwiosnek − utwór tomu Ballad i romansów z 1822. Stała się tym samym swoistym credo i otwarciem, nie tylko debiutanckiego tomu poezji Mickiewicza, ale również całej jego przyszłej drogi twórczej. Kontynuację bowiem tego krótkiego utworu stanowi motyw zawinionego cierpienia Gustawa z IV części Dziadów.

Fabuła utworu oparta na motywie miłosnym oszalałej z tęsknoty Karusi i zmarłego Jasieńka, stała się swego czasu pretekstem do głośnej walki o nowe autorytety moralne i poznawcze. Stanowiła również dialog pomiędzy głosem odchodzącej epoki Oświecenia a młodym pokoleniem romantyków, wprowadzając jakość egzystencjalną opartą na „czuciu i wierze”. Swego czasu utwór wywołał skandal m.in. za nazbyt śmiałą erotykę. Sława ballady dotarła również poza granice Polski, np. na język angielski przetłumaczył ją Wystan Hugh Auden.


Zajrzyj do Wolnych Lektur

Adam Mickiewicz “Romantyczność”


W roku 2022 w ramach akcji Narodowe Czytanie będą czytane Ballady i romanse Adama Mickiewicza. Wybrano ten tomik ze względu na upamiętnienie dwusetnej rocznicy opublikowania dzieła, które uznano za symboliczne otwarcie epoki Romantyzmu.

 

Narodowe Czytanie 2022

Zdjęcie ilustracyjne: Ballady i romanse Adama Mickiewicza, Wilno 1822, egzemplarz ze zbiorów Biblioteki Narodowej, polona.pl