Czwartym katalogiem Zbiorów Specjalnych z serii Dokumenty życia społecznego kończymy prezentację dokumentów z lat 1801 – 1945; w tomie niniejszym zaprezentowano zbiory Biblioteki pochodzące z lat 1918–1939. Zbiór, spośród prezentowanych dotychczas, jest najliczniejszy, zawiera bowiem 837 pozycji. Opisywany okres, ze względu na niezwykłą wręcz dynamikę przemian politycznych, gospodarczych i społecznych, charakteryzuje się bogactwem wytworzonych wówczas dokumentów.
Najwięcej dokumentów wydano lub wydrukowano w Lublinie, dlatego też są one dla Biblioteki, ze względu na jej regionalny charakter, szczególnie cenne, podobnie jak nieco mniej liczne druki z terenu województwa lubelskiego. W zbiorze tym znaleźć można m.in. afisze z wydarzeń o dużym znaczeniu dla całego kraju, ulotki dowodzące zażartej walki stronnictw politycznych w wyborach parlamentarnych i samorządowych, reklamy działających w mieście sklepów i firm, materiały związane z działalnością oświatową i kulturalną. Na szczególną uwagę zasługują dokumenty związane z przedwojenną historią Biblioteki, Lubelskiego Związku Pracy Kulturalnej i Instytutu Lubelskiego.
Wiele dokumentów pochodzi z dwóch ważnych dla Polski miast: Warszawy i Krakowa. W Warszawie drukiem ukazały się liczne druki związane z działalnością parlamentarną oraz funkcjonowaniem centralnych władz państwowych i wojskowych. Tutaj bowiem rozgrywały się wydarzenia istotne z punktu widzenia całego narodu, jak też skupiało się przedwojenne życie kulturalne i ekonomiczne. Mówiąc o życiu kulturalnym nie sposób nie wspomnieć o Krakowie.
Warto wspomnieć o proweniencji prezentowanych materiałów: najwięcej dokumentów zawdzięcza Biblioteka Wiktorowi Ziółkowskiemu. Nie można także pominąć innych ofiarodawców: Leona Ligęzy, Henryka Zwolakiewicza, ks. Ludwika Zalewskiego, Tadeusza Witkowskiego, Aleksandra Bryka czy Marii Bechczyc-Rudnickiej.
Ale są też obecne w zbiorach dokumenty, wprawdzie nie zawsze możliwe do jednoznacznego przypisania ich konkretnemu regionowi geograficznemu, będące jednak cennym świadectwem wydarzeń historycznych – wśród nich są te związane z okresem walki o kształt terytorialny II Rzeczpospolitej: ulotki i afisze z wojny roku 1920 czy powstań śląskich.
Katalog można nabyć w cenie 32 zł w Księgarni „U Hieronima” w siedzibie WBP, oraz za pośrednictwem księgarni online.
—
Katalog dokumentów życia społecznego 1918-1939, oprac. Jarosław Kus, Lublin 2012.
